Efkan Çalış’dan bir Osmanlı Sporu Daha, “Tulum / Tuluk Sporu”

TULUM SPORU

Osmanlı’da Tulum oyununu oynayanlara Tulumcu, Tulukçu veya Tulukbaz denirdi. Bu oyunun Osmanlı’da iki ayrı amaç için kullanıldığını tespit ettim.. Birinci amaç Osmanlı’da meydanlarda halka açık olarak yapılan Padişahın ve ileri gelenlerin seyrettiği şenlik, düğün ve gösterilerde gösteri yapan sanatçıların, esnafın kalabalığın müdahalelerine maruz kalmadan gösterilerini yapmaları için güvenliğin sağlanması maksatlı kullanılmasıdır. Tulumcular bu görevi yaparken adeta bir tiyatro sanatçısı ve güvenlik gibi hareket etmekteydiler. Osmanlı’da Tulum oyununun ikinci şekli ise bir Cenk sanatı olarak icra edilen Tulum oyunudur.

 Spor oluşturma konusunda edindiğimiz tecrübe ve ortaya koyduğumuz sporların halkımız ve dünya halkları tarafından sevilip kabul görmesi ile bir Türk oyununu daha spor olarak kurma görevini üstlendim. Bu oyunun benzeri Anadolu’da halen Derici esnafı tarafından halk oyunu olarak yapılmakta olup, özellikle Niğde’nin Bor ilçesinde varlığının sürdürülmesi için gayret gösterilmektedir. Fakat spor kural ve kaidelerinden uzak olduğu için sesini geniş kitlelere duyuramamaktadır. Bor’da yapılan Tuluk oyununda amaç oyuncuların tulumları birbirine çarptırması üzerinedir. Bizim hayata geçirdiğimiz ve spor olarak kurduğumuz Tulum sporunun ise Osmanlı’da olduğu gibi karşılıklı rekabete dayanan, rakibe vurmak üzere bir teknik metodu vardır.

 Cenk Sanatı Matrak ile birlikte Tulum oyununun da yok olmaması ve bu kültürden önce çocuklarımız, gençlerimiz ve halkımızın istifade etmesi ve sonrasında dünya halklarının istifade etmesi için, Çanakkale Zaferinin 100. yılında bu savaşta Şehit olan aziz ecdadımızın anısına 18 Mart 2015 tarihinde spor olarak kurdum.

 Tulum oyununu icra edenler maharetlerini Sultanahmet meydanında gösterirlerdi.. Tulumcuların gösterilerinde amaç; Matrak oyununun birinci metodu olan Matrak kalkan da olduğu gibi kafaya vurmak üzereydi. Tulum sağ elde diğer el ise Tomak oyununda olduğu gibi boş olmak üzere oyuncunun rakibin vuruşundan kendisini koruması metoduna dayanmaktaydı. Esasında Tulum ile yapılan gösteriler daha çok her gün sıkça talimi yapılmış bir cenk metodunun Padişahın ve halkın beğenisine sunulmasıydı.

 Tulum oyununda amacın kafaya vurmak olması Matrak oyununda olduğu üzere zor olanı başarmak ya da düşman askerinin başına vurarak devirmek için bir talimdi. Bu oyunun diğer bir özelliği de Matrak ve Tomak oyununda olduğu üzere Kılıç talimi ve diğer savaş aletlerinin talimi maksatlı yapılmasıdır.

Tulum oyunu diğer taraftan yastık dövüşü adı ile zaman zaman televizyon ekranlarında filmlerde gördüğümüz hareketlere benzese de yastıkla dövüşen kişilerin genel amacı kılıç talimi yapmak olmayıp yastığın içindeki kaz tüyleri dökülene kadar devam eden eğlence maksatlı bir süreçtir. Diğer taraftan Matrak ve Tomak oyunlarında olan, sporcuları ve seyredenleri eğlenceye boğan doğal yapı Tulum oyununda da fazlasıyla mevcuttur.

 Kültürümüzü korumak ve yüceltmek adına unutulmuş sanatlarımızı sporlaştırarak geleceğe taşıma gayretimiz ile Matrak, Tomak, Cenk, Mızrak, Hançer, Türk kılıcı, Yatağan Kılıcı ve Osmanlı Kılıcı teknikleri ve son olarak tulum oyununu da kültürümüze kazandırdım. Dünya durdukça ebed müddet devletin yaşaması ve kültürümüzün tüm dünyayı sarması Yüce Mevla’dan dileğimdir.

 Cesaret, Erdem, Nitelik ve Kültürün hayatımıza yol gösteren ışıklar olması dileğiyle…

Cenk Sanatı Matrak sporu

Kurucu

Matrakçı Efkan ÇALIŞ